Ποιά είναι η κλινική εικόνα;

Στο πρώτο επεισόδιο εξαρθρήματος, ο άσθενης αναφέρει μία αίσθηση ρήξεως ιστών στο γόνατο, καθώς και ότι το γόνατο του ''βγήκε''. Εάν ο ασθενείς υποστεί την κάκωση καθώς τρέχει μπορεί να πέσει στο έδαφος. Η κινητοποίηση του γόνατος είτε ενεργητικά είτε παθητικά, είναι αδύνατη. Σε πολλές περιπτώσεις, το γόνατο επιστρέφει στη θέση του από μόνο του (αυτόματη ανάταξη). Αλλά ακόμη και τότε, θα πρέπει να εξετάσει προσεκτικά το γόνατο από ένα ειδικό και να εκτιμηθεί αν η εξάρθρωση έχει προκαλέσει βλάβη του συνδέσμου ή κάποια οστική βλάβη. Ο χόνδρος ή το οστό τραυματίζονται σε περίπου 10-20% των περιπτώσεων. Τέτοιες βλάβες στον χόνδρο συχνά αγνοούνται και συνήθως οδηγούν σε χονδροπάθεια, δηλαδή βλάβη του χόνδρου που εξελίσσεται σταδιακά. Σε υποτροπές εξαρθρημάτων τα συμπτώματα και τα σημεία είναι λιγότερο εμφανή αλλά εξίσου ενοχλητικά.

Ποιά είναι τα αίτια και οι επιβαρυντικοί παράγοντες που ευνοούν την εξάρθρωση της επιγονατίδας;

Εκτός από την δυσπλασία του γόνατος, παράγοντες που ευνοούν την εξάρθρωση της επιγονατίδας είναι μια δυσμορφία του άξονα των ποδιών προς τα μέσα (X-leg = genu valgum, βλαισά πόδια) καθώς και μια λανθασμένη κατάφηση του επιγονατιδικού τένοντα. Μια γενική αστάθεια του συνδετικού ιστού και η συγγενής υψηλή θέση της επιγονατίδας (Patella alta) είναι περαιτέρω παράγοντες κινδύνου. Άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η υποπλασία των μηριαίων κονδύλων που οδηγεί σε μια ανώμαλη και «ρηχή» τροχιλία, με αποτέλεσμα την μηχανική αστάθεια εντός της αύλακας. Στα υγιή άτομα, κυρίως παιδιά με φυσιολογικά γόνατα, το εξάρθρημα επιγονατίδας είναι συχνά αποτέλεσμα ενός άμεσου χτυπήματος ή μιας πτώσης κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, η επιγονατίδα μπορεί να εξαρθρωθεί και χωρίς άμεση πλήξη, όπως μετά από μια απότομη στροφική κίνηση.

Άμεση, μη χειρουργική και χειρουργική αντιμετώπιση

Σε περίπτωση εξαρθρήματος της επιγονατίδας ο νεαρός ασθενής πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Πριν από οποιονδήποτε χειρισμό, ο ορθοπεδικός χορηγεί αναλγητικά φάρμακα και στη συνέχεια ανατάσσει με ήπιες κινήσεις την επιγονατίδα.

Ο κίνδυνος να υποστεί μια άλλη εξάρθρωση μετά την πρώτη χωρίς κατάλληλη θεραπεία είναι περίπου 50%. Η πιθανότητα βλάβης του χόνδρου αυξάνεται σημαντικά με τον αριθμό των εξαρθρώσεων. Kύριος στόχος της θεραπείας είναι να αποφεύγεται όσο το δυνατόν μια καινούργια εξάρθρωση ετσι ώστε να αποτρέπεται μακροπρόθεσμα η ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας στην άρθρωση του γόνατος και να μειώνεται η πιθανότητα ανάπτυξης χρόνιου πόνου. Το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί σε κάθε περίπτωση καθορίζεται μετά την πραγματοποίηση ακτινολογικού ελέγχου και μαγνητικής τομογραφιάς. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει ακινητοποίηση αρχικά, περιορισμό κίνησης στη συνέχεια καθώς και αποφόρτιση άκρου για κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Εάν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για νέο εξάρθρημα επιγονατίδας ή εάν υπήρξε ήδη εξάρθρημα στο παρελθόν, τότε απαιτείται χειρουργική θεραπεία. Όταν αποκόπτεται ένα θραύσμα χόνδρου-οστού (οστεοχόνδρινο κάταγμα), η επαναστερέωση του θραύσματος, εάν αυτό είναι εφικτό, είναι η προτεραιότητα της θεραπείας. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, ο γιατρός πρέπει να αφαιρέσει το θραύσμα για να αποφευχθεί περαιτέρω βλάβη του χόνδρου. Τα επαναλαμβανόμενα εξαρθρήματα της επιγονατίδας που οφείλονται σε ανατομικές παραλλαγές κι ανωμαλίες μπορεί να απαιτήσουν πιο περίπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις.